دکتر عباس علی زمانی، صحبت های خود را درباره علت نامگذاری روز زمین پاک چنین آغاز می کند: امروزه دنیا با مسئله رشد و توسعه صنعت و متعاقبا وارد شدن آلودگی ها در محیط زیست و به طور کل زمین، رو به رو شده است. لذا این موضوع موجب شده که در این قرن توجه بیشتری به محیط زیست گردد. به همین دلیل روزی را با عنوان زمین پاک معرفی کرده اند که یادآور شوند رشد و توسعه صنعت با این سرعت خیلی هم خوب نیست! و برای راه اندازی هر صنعتی، اول باید میزان فضایی که از ما می گیرد و میزان آلودگی که دربر دارد را بررسی کنیم.
مدیر گروه محیط زیست دانشگاه، در تعریف محیط زیست می گوید: هرچیزی که در زندگی با انسان سرو کار دارد محیط زیست انسان می باشد. در تعریف کلاسیک چنین بیان می شود: هوا، آب و خاک؛ که سه جزء مهم زندگی یک انسان می باشد. ولی اگر بخواهیم جزیی تر بگوییم، هر چیزی که ما در زندگی روزمره خود با آن در ارتباط هستیم؛ نه تنها اطراف خود بلکه در دور دست ها و تمام دنیا مختص ماست و هنگامی که محیط زیست مطرح می شود باید گفت: «محیط زیست جهانی» و نمی توان آن را محدود به یک منطقه کرد و در تعریف کلی باید گفت «هر آنچه با زندگی انسان در ارتباط است که بی ارتباط با زندگی بقیه آفریده های خدا نیست، محیط زیست می باشد.»
این استاد دانشگاه، آلودگی از نظر محیط زیست را اینگونه تعریف می کند: آن چیزی که خارج از استاندارد باشد (زیاد یا کم) آلودگی است. مثلاً اگر در محیط زیست ما آب بیش از حد باشد و جاری گردد و یا اکسیژن زیاد باشد، به عنوان یک آلودگی مطرح خواهد بود.
دکتر زمانی در ادامه می گوید: برای آلودگی از یک سو نمی توان فرد یا گروهی را مقصر دانست زیرا انسانی که به وجود آمده نیازمند تلاش، توسعه و پیشرفت بوده و با توجه به این توسعه و پیشرفت، نیاز به فناوری های جدید دارد. فناوری های جدید هم مسلماً آلودگی خواهد داشت که حدود 30 سال پیش این آلودگی کمتر بوده ولی امروزه به مرور، با گذشت زمان با بیشتر شدن و پیشرفت صنایع، آلودگی ها هم بیشتر شده و آلودگی صنایع، بیشتر از تولید آن ها اهمیت پیدا کرده است، اما در مقابل اگر کسی نباشد که جلوی آلودگی صنایع را بگیرد، می توان کل جامعه را مقصر و مؤثر دانست. مثلاً در زندگی شخصی افراد می توان فرهنگ مصرف نادرست را یکی از عوامل دانست. برای مثال اینکه هنگام خرید بیش از حد نیاز کیسه پلاستیکی تهیه نماییم، یا اینکه هنگام دور ریز کردن مواد به تفکیک آن ها نپردازیم. این موضوع در سطح عمومی جامعه است اما در سطوح بالاتر نیز مدیران و مسئولین را می توان موثر دانست و برنامه ریزی جهت انجام کارهایی همچون تفکیک زباله، درست کردن کمپوست، استفاده مفید از فاضلاب، استفاده مجدداز ته ماندها و حرکت عمومی به سمت توسعه پایدار موجب می شود که به محیط زیست لطمه ای وارد نکنیم.
وی در جمع بندی این قسمت از صحبت ها می افزاید: در مجموع می توان گفت فرهنگ حفاظت از محیط زیست باید وارد جامعه شود، چه در سطح عمومی جامعه و چه در سطوح بالاتر. در واقع همه رفتارهای ما باید کنترل شده و استانداردسازی شده باشد. وی با بیان اینکه "در قرآن تمامی این موارد ذکر گردیده و این کتاب راهنما، اهمیت و احترام بسیاری برای محیط زیست قایل است." صحبت ها ی خود را در این راستا ادامه می دهد.
عضو هیأت علمی دانشگاه، همه رفتارهای انسان ها را موثر می داند و معتقد است که اگر اندیشه ای در پس این رفتارها باشد می تواند به محیط زیست کمتر آسیب برساند. ضمنا مصرف درست (صرفه جویی درست و عقلانی) را یکی از روش های خوب برای جلوگیری از آلودگی عنوان می کند.
وی درخصوص نام بردن از آلودگی های مهم امروزی و نیز میزان آن ها چنین می گوید که در مناطق مختلف این آلودگی ها متفاوت خواهد بود و در منطقه ما که با صنعت سرب و روی مواجه هستیم، آلودگی فلزات سنگین در دست تحقیق است که البته در اکثر جوامع امروزی این مبحث مطرح می باشد.
دکتر زمانی، صنعت، توسعه یا زندگی افراد و محیط زیست را به عنوان سه چرخ دنده در نظر گرفته و محیط زیست را عامل تسهیل کننده حرکت دو چرخ دنده دیگر مطرح کرده و تأکید می کند که هیچ گاه نباید صنعت را حذف کرد بلکه باید آن را تغییر داد؛ زیرا امروزه به گونه ای است که اگر جلوی صنعت را بگیریم، جلوی زندگی را گرفته ایم و در ادامه می افزاید: باید از صنعت آنچه را که خود می خواهیم، خروجی بگیریم، صنعت همچون اسبی است که باید مهارش کنیم و کنترل کنیم تا آسیب نرساند بلکه استفاده برساند.
این استاد محیط زیست ابراز امیدواری می کند که فرهنگ مواجهه با محیط زیست هم اکنون خیلی بهتر شده است و در ادامه می خواهد که طوری از لوازم خود استفاده کنیم که هیچ زباله تجزیه ناپذیری نداشته باشیم؛ یعنی زباله ای که تولید می شود سریع به سیستم باز گردد. اما همچنین تصریح می کند که باز هم جای تلاش و تامل در این خصوص وجود دارد؛ زیرا اگر وارد بخش آموزش شویم، در مهد کودک ها و مدارس مشاهده می کنیم که در زمینه آموزش های مرتبط با محیط زیست کاری صورت نگرفته، آموزش ها باید از همان ابتدا شروع و اهمیت محیط زیست برای انسان ها تکرار شده و نهادینه گردد فرهنگ سازی شود تا در آینده شاهد باشیم همه افراد به محیط زیست توجه دارند.
وی عنوان کرد: آموزش در سطح آموزش و پرورش مهم ترین نقش فرهنگ سازی را دارد. بخش مهم دیگر می تواند آموزش مکرر اما غیرمستقیم در فیلم ها و برنامه های تلویزیونی باشد.
زمانی ادامه داد: آنچه رایج در بسیاری از کشورهاست و متأسفانه در ایران وجود ندارد، وجود آیکون و نشان محیط زیستی در بسته بندی های مصارف خانگی و جامعه می باشد. این نشان بیان میدارد که وسیله مورد نظر پس از استفاده به کجا باید منتقل گردد و جزء چه زباله هایی است. اگر این نشان محیط زیستی وارد بسته بندی ها شود، افراد جامعه متوجه می گردند که با دور ریختنی ها چه کند؟ هر بسته مصرفی، رفاهی و ... آیا تجزیه ناپذیر است؟ قابلیت مصرف دوباره دارد؟
این عضو هیات علمی در قسمتی از صحبت های خود پیشنهادی را نیز مطرح نموده و می گوید: الحمدلله گاهاً برنامه هایی با مضمون فرهنگ سازی محیط زیستی در رسانه ها دیده می شود، اما برای مثال در هفته زمین پاک، برنامه ها خیلی کم است؛ حال آنکه روزهایی همچون روز طبیعت، روز زمین پاک، هوای پاک و ... یکی از بهترین فرصت ها برای شناساندن محیط زیست و فرهنگ سازی می باشد و یکی از مراجع مهم در این زمینه همان صدا و سیماست. این سازمان می تواند در مواردی به صورت مستقیم و در بسیاری از موارد به صورت مکرر اما غیرمستقیم به نهادینه کردن فرهنگ محیط زیستی بپردازد. اگر این موضوع در اذهان عمومی نهادینه شود، افراد جامعه می توانند زمینی پاک را برای جهانیان به ارمغان آورند.
در پایان این استاد دانشگاه زنجان معرفی کوتاهی نیز درخصوص گروه محیط زیست به این شرح بیان می کند که تأسیس گروهی با این نام برای اولین بار در ایران و دانشگاه زنجان بوده است. ورودی های این گروه نیز از مقطع کارشناسی ارشد به بالا می باشند. در گروه علوم محیط زیست دانشگاه زنجان، علوم برای محیط زیست کاربردی می شوند. اکثر دانشحویان این گرایش نیز اولین مواردی که مد نظر دارند مسائل محیط زیستی استان است. مطالعه کلاسیک دانشگاهی این آلودگی ها می تواند کمک شایانی برای مردم و مدیران جامعه داشته باشد.
وی درانتها خاطر نشان می کند: پیشنهادی به دانشگاه داده شده است که در تمامی رشته ها واحدی اختیاری با عنوان "آشنایی با مبانی محیط زیستی" گنجانده شود تا در آینده بتوانیم توجه بیشتری به زمین خود داشته باشیم.
